Το παρόν άρθρο φέρει πληροφορίες οι οποίες είναι απαραίτητες σε όλους όσους έχουν σκοπό να ασχοληθούν με την φωτογραφία λίγο πιο σοβαρά. Χωρίς τις γνώσεις αυτές θα είναι αδύνατον στο μέλλον να παρακολουθήσετε την ροή του blog και αν δεν έχετε σκοπό να διαβάσετε παρακάτω με προσοχή, τότε μάλλον δεν έχετε και σκοπό να μάθετε φωτογραφία. Η θεωρία στην συνέχεια του άρθρου αφορά τους πάντες, άσχετα αν είναι κάτοχοι μίας πανάκριβης μηχανής dslr ή μίας compact των 30 ευρώ, αλλά στην πραγματικότητα θα το βρουν πιο χρήσιμο όσοι είναι κάτοχοι φωτογραφικών μηχανών που τους επιτρέπουν manual ρυθμίσεις (ψάχτε για το σύμβολο m στον επιλογέα προγράμματος της μηχανής), μιας και θα έχουν την δυνατότητα να "παίζουν" με την μηχανή τους καθώς διαβάζουν. Το άρθρο είναι όσο το δυνατόν πιο αναλυτικό αλλά είναι λογικό να υπάρξουν κάποιες απορίες οι οποίες μπορούν να λυθούν με ερωτήματα που θα θέσετε.

 

Μιλώντας πολύ γενικά όταν τραβάμε μία φωτογραφία στην ουσία επιτρέπουμε για κάποια κλάσματα του δευτερολέπτου μία ποσότητα φωτός να περάσει μέσα στην μηχανή μας και να χτυπήσει πάνω στον φωτοευαίσθητο αισθητήρα (φιλμ παλιότερα). Ο αισθητήρας της μηχανής παθαίνει κάποιες “αλλοιώσεις” απο το φως που προσπίπτει, μεταφράζοντας το σε ηλεκτρικά σήματα. Τα σήματα αυτά μεταφέρονται στον κεντρικό υπολογιστή της μηχανής (cpu), ο οποίος τα μεταφράζει και τα μετατρέπει στην φωτογραφία που βλέπουμε στην οθόνη μας.

 

Για να φτάσει το φως τώρα από το εξωτερικό περιβάλλον πάνω στον αισθητήρα μας περνάει από κάποια “εμπόδια” ή αν θέλετε καλύτερα από κάποιες διατάξεις που σκοπό έχουν την ρύθμιση της ποσότητας αυτού καθώς και τον έλεγχο κάποιων άλλων παραμέτρων (π.χ βάθος πεδίου) που θα αναλύσουμε αργότερα. Την διαδικασία αυτή στην φωτογραφία την ονομάζουμε έκθεση. Μάλιστα όταν η ποσότητα του φωτός που θα περάσει και θα χτυπήσει τον αισθητήρα μας είναι σωστή την ονομάζουμε ορθή, σωστή έκθεση, όταν είναι λιγότερη από την κανονική την ονομάζουμε υποέκθεση (μας δίνει σκοτεινές φωτογραφίες) και όταν είναι περισσότερη από κανονική την ονομάζουμε υπέρεκθεση ( μας δίνει φωτογραφίες καμένες – ξεθωριασμένες από το παραπάνω φως). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

​

​

Πάμε να δούμε τώρα τις τρεις διατάξεις που φέρει μία φωτογραφική μηχανή, προκειμένου να μας επιτρέπει τον έλεγχο της ποσότητας του φωτός που θα περάσει ή μιλώντας πιο σωστά τις διατάξεις εκείνες που μας επιτρέπουν τον έλεγχο της έκθεσης. Θα τις δούμε στην αρχή όλες περιληπτικά  και στην συνέχεια την κάθε μία  ξεχωριστά, έτσι ώστε να μπορέσουμε να εμβαθύνουμε.

 

Διάφραγμα, κλείστρο και ISO

 

Σας παραθέτω την πλάγια δεξιά τομή μίας φωτογραφικής μηχανής ώστε να έχετε μια πρόχειρη εικόνα για το εσωτερικό μίας μηχανής. Φυσικά το σχήμα είναι τελείως περιληπτικό και δεν αποτελεί πιστό αντίγραφο του εσωτερικού μίας σύγχρονης μηχανής.

 

 

​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Διάφραγμα: Φανταστείτε το διάφραγμα ως μια οπή (τρύπα) με μεταβλητό μέγεθος. Το φως καθώς περνά μέσα στην μηχανή είναι το πρώτο “εμπόδιο” που συναντά. Όσο πιο μικρή είναι η οπή αυτή τόσο λιγότερο φως περνά και φυσικά το αντίστροφο. Το μέγεθος της οπής το καθορίζουμε εμείς εφόσον μας το επιτρέπει η φωτογραφική μας μηχανή και επηρεάζει πέρα από την έκθεση και το βάθος πεδίου στην φωτογραφία μας. Το βάθος πεδίου θα αναλυθεί παρακάτω. Στο σχήμα 1 και σχήμα 2, βλέπουμε ότι το διάφραγμα είναι πιο ανοιχτό σε σχέση με το σχήμα 3.

 

Κλείστρο: Μου αρέσει να σκέφτομαι το κλείστρο σαν μία πορτούλα. Η πορτούλα αυτή είναι το δεύτερο μηχανικό “εμπόδιο” που θα συναντήσει το φως αμέσως μετά το διάφραγμα. Το μέγεθος της πορτούλας αυτής είναι σταθερό και δεν μεταβάλλεται. Εκείνο όμως που μεταβάλλεται και μπορούμε να έχουμε έλεγχο εφόσον πάλι το επιτρέπει η μηχανή μας είναι η ταχύτητα που ανοιγοκλείνει η πορτούλα αυτή. Όσο πιο πολύ χρόνο μένει ανοιχτή τόσο περισσότερο φως θα περάσει και θα φτάσει στον αισθητήρα μας και αντίστροφα όσο πιο γρήγορα την ανοιγοκλείσουμε τόσο λιγότερο φως θα περάσει στον αισθητήρα μας. Σχήμα 1 η πορτούλα κλειστή δεν αφήνει φως να περάσει στον αισθητήρα - φιλμ. Σχήμα 2 και σχήμα 3, η πορτούλα έχει ανοίξει

και ο αισθητήρας -  φιλμ εκτίθεται στο φως. 

 

ISO: το iso δεν έχει φυσική υπόσταση μιας και δεν είναι κάποιο μηχανικό μέρος της μηχανής μας. Είναι χοντρικά ένας ενισχυτής ηλεκτρικού σήματος. Όπως είπαμε ο αισθητήρας της μηχανής μας μετατρέπει το φως σε ηλεκτρικό σήμα πριν το στείλει στον κεντρικό υπολογιστή της. Αν το φως δεν είναι αρκετό ώστε να έχουμε σωστή έκθεση μπορούμε να αυξήσουμε την ενίσχυση του ηλεκτρικού σήματος μέσω του ISO. Πριν την ψηφιακή εποχή, τον ρόλο του ISO τον αντικαθηστούσε το ίδιο το φιλμ, το οποίο μας ερχόταν με διαφορετικές ευαισθησίες στο φως. Το μετρούσαμε σε ASA, πχ Film 100 ASA ή Film 400 ASA. Όσο πιο υψηλό το νούμερο, τόσο μεγαλύτερη ευαισθησία είχε το φιλμ μας στο φως.

​

​Έτσι λοιπόν παίζοντας με αυτές τις τρεις παραμέτρους μπορούμε να κανονίσουμε την έκθεση του αισθητήρα μας στο φως. Το πως, το πότε και το γιατί είναι κάτι που εν μέρη αναλύω απο κάτω καθώς εμβαθύνω σε κάθε μία από τις παραμέτρους ξεχωριστά. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι οτι η χρησιμότητα όλου αυτού θα φανεί όταν περάσουμε σε επόμενα άρθρα στις τεχνικές φωτογράφισης.

​